Văn phòng Chính phủ vừa có công văn
số 252/TB-VPCP truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng
yêu cầu các cơ quan quản lý cần nhanh chóng phê duyệt Quy hoạch thương
nhân xuất khẩu gạo theo hướng ưu tiên cho DN có vùng nguyên liệu hoặc
hợp tác, đặt hàng, liên kết với người sản xuất lúa được làm đầu mối xuất
khẩu gạo….
Về vấn đề này, trong thời gian qua
dường như có sự không đồng nhất giữa các nhóm lợi ích trong ngành gạo
nên Quy hoạch đến nay vẫn giẫm chân tại chỗ.
Bộ và chuyên gia: Làm được
Về phía Bộ NN & PTNN, ông Phạm
Văn Dư – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, Cục đang đề xuất Bộ NN
& PTNN trình Thủ tướng Chính phủ việc sửa đổi, bổ sung Nghị định
109/2010/ND-CP ngày 4-11-2010 về kinh doanh xuất khẩu gạo theo hướng bổ
sung điều kiện các DN xuất khẩu gạo phải tham gia vào sản xuất, tiêu thụ
theo phương thức cánh đồng mẫu lớn, bắt buộc DN phải có hợp đồng tiêu
thụ lúa gạo mới được tham gia xuất khẩu.
Trước mắt, Bộ NN & PTNN sẽ trình
Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định yêu cầu DN xuất khẩu gạo phải
xây dựng ít nhất một vùng nguyên liệu đảm bảo đủ lúa cung cấp ít nhất
15% lượng gạo xuất khẩu trong năm theo hợp đồng năm 2013, từ năm 2014 –
2015 phải đảm bảo ít nhất 50% lượng gạo xuất khẩu theo hợp đồng và sau
2015 là 80% trở lên.
Tiến sĩ Lê Văn Bảnh - Viện trưởng
Viện Lúa ĐBSCL cho rằng, hiện khả năng tồn trữ lúa gạo ở Việt Nam yếu
kém bởi vì áp lực nguồn cung lúa hàng hóa lớn khi vào vụ thu hoạch rộ,
trong khi đó DN xuất gạo lại không chịu đầu tư kho tồn trữ vì không có
vùng nguyên liệu, hầu như chỉ đi thu gom xuất khẩu khi ký được hợp đồng.
Vì vậy việc bổ sung quy định vùng nguyên liệu vào điều kiện để cấp phép
cho DN xuất khẩu gạo theo Nghị định 109/2010/ND-CP chẳng những giúp họ
chủ động được nguồn gạo, nông dân có địa chỉ tiêu thụ lúa mà còn khuyến
khích DN đầu tư hệ thống kho chứa nhiều hơn.
“Trường hợp tất cả DN xuất khẩu gạo
cùng thực hiện, với 153 DN tham gia XK gạo trong đó 99 DN được cấp phép
xuất khẩu gạo thời hạn 5 năm theo Nghị định 109, tối thiểu 1 DN bao tiêu
5.000 ha, thì chỉ riêng các DN xuất khẩu gạo sẽ bao tiêu được 700 - 800
ngàn ha/vụ. Như vậy, với khoảng 1,5 triệu ha của vụ Đông xuân và 1,6
triệu ha của vụ Hè thu, nếu cả bên doanh DN xuất khẩu gạo, DN thuốc bảo
vệ thực vật và phân bón cùng làm, tôi nghĩ vấn đề tiêu thụ, tồn trữ sẽ
được giải quyết”, ông Bảnh cho biết.
Doanh nghiệp nói “khó”
Theo ông Phạm Văn Bảy - Phó chủ tịch
Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), vấn đề xây dựng vùng nguyên liệu
“Cánh đồng mẫu lớn” theo chủ trương của Bộ NN & PTNN thì VFA rất
hoan nghênh, tuy nhiên, mô hình đang ở giai đoạn làm thí điểm, phải tiếp
tục xác định tính khả thi nên việc đưa yêu cầu này vào điều kiện xuất
khẩu sẽ rất khó cho DN.
“Chúng tôi đề nghị nên để DN và bà
con nông dân tự giác thực hiện, nghĩa là nếu DN và nông dân thấy rằng có
lợi thì họ sẽ hợp tác làm”, ông Bảy cho biết.
Còn ông Trương Thanh Phong – TGĐ
Tổng cô